-
1 ἀμφί-πολος
ἀμφί-πολος, um etwas herum sich bewegend, beschäftigt, bei Hom. ἡ ἀμφίπολος, jede Dienerin, insofern sie im Gefolge ihrer Herrschaft u. um diese beschäftigt ist, sonst durchaus nicht von δμωαί unterschieden, vgl. Iliad. 6, 324 mit 525, 372. 899 mit 389. 497; 499. 286; 22, 442 mlt 449. 461; Od. 1, 357. 21, 851. 6, 52; 84 mit 99. 109. 199 u. s. w.; Athen. VI, 267 o. Σέλευκος ἀμφί. πολον τἠν περὶ τὴν δέσποιναν ϑεράπαιναν; vgl. Od. 1, 551. 6, 18 Iliad. 3, 143; ἀμφίπολος κεδνή Od. 9, 335; οὐδέ τις αὐτὸν ἠείδη δμώων οὐδ' ἀμφιπόλων ἐνὶ οἴκῳ Od. 9, 206; Hephästos hat Iliad. 18, 417 χρυσείας ἀμφιπόλους, ζωῇσι νεήνισιν εἰοι- κυίας, Laertes lebt Od. 1, 191 γρηὶ σὺν ἀμφιπόλῳ, vgl. 24, 366; beim Gastmahl χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα Od. 1, 136. 4, 52. 7, 172. 15, 185. 17, 91; ἀμφίπολοι δ' ἀπεκόσμεον ἔντεα δαιτός 7, 232; adjectivisch 1, 191 s. oben, ἀμφίπολοι γυναῖκες Od. 17, 49, ταμίη Il. 24, 302 Od. 16, 152; – Her. 2, 131; 5, 92 ἐλεύϑεραι den ἀμφίπολοι gegenübergestellt; Pind. hat das masc. Ol. 6, 32, u. verbindet τύμβος ἀμφίπολος, das umwandelte, vielbesuchte Grab, 1, 93; Soph. Tr. 857 ch. ist Κύπρις ἀμφίπολος die Vermittlerin; – Sp. von Priestern, z. B. Dioscor. 15 (IX, 340) Ἰδαίης ϑαλάμης; masc. Plut. comp. Demetr. c. Ant. 3 u. Num. 13; – Tryphiod. 353 die Kraniche χειμῶνος ἀμφ., Diener, Vorboten des Sturms.
-
2 χέρ-νιψ
χέρ-νιψ, ιβος, ἡ, das Handwaschwasser, Weihwasser, mit dem man sich vor der Mahlzeit (vgl. Ath. IX, 408), oder vor Verrichtung eines Opfers oder sonst eines religiösen Gebrauchs die Hände wusch; Hom. immer im acc. sing., oft in dem Verse χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα – ὑπὲρ ἀργυρέοιο λέβητος, νίψασϑαι; auch χέρνιβα κατήρχετο, Od. 3, 445, das Händewaschen beginnen; αὐτοῦ τὴν χέρνιβα παύσεις Eupolis bei Ath. IX, 409 b; χέασα τάςδε χέρνιβας βροτοῖς Aesch. Ch. 127; sonst kommt vom sing. der dat. χέρνιβι bei Ar. Av. 894 vor, wie Thuc. ὕδωρ, ὃ ἦν ἄψαυστον σφίσι πλὴν πρὸς τὰ ἱερὰ χέρνιβι χρῆσϑαι 4, 97; u. der gen., ἐχερνίψατο ἐκ τῆς ἱερᾶς χέρνιβος Lys. 6, 52, wo es im Tempel geschieht, wie μιᾶς ἐκ χέρνιβος βωμοὺς περιῤῥαίνοντες Ar. Lys. 1129. – Im plur. ist εἴργειν τινὰ χερνίβων ein in Athen geläufiger Ausdruck, welcher das Ausschließen der mit Blutschuld Behafteten von der Theilnahme an religiösen Gebräuchen und Opfern bezeichnet; Dem. Lpt. 158; εἰς ἱερὰ εἰςιόντα καὶ χερνίβων καὶ κανῶν ἁψόμενον 24, 186; was auch zu χέρνιβον gezogen werden könnte; doch spricht für die Beziehung auf χέρνιψ »χέρνιβας νέμειν«, den Gebrauch des Weihwassers gestatten, Soph. O. R. 240; εὖ γ' οὖν ϑίγοις ἂν χερνίβων Eur. Or. 1602; χερνίβων ἑστήξῃ πέλας I. A. 675, u. öfter in diesem Stück, u. I. T.; χερνίβων κοινωνός, Haus- od. Tischgenosse, Aesch. Ag. 1007. – Das Weihwasser stand an der Thür, und man reinigte sich damit auch nach Leichenbestattungen, ehe man ins Haus trat, vgl. Eur. Alc. 100 οὐχ ὁρῶ πηγαῖον χέρνιβ' ἐπὶ φϑιτῶν πύλαις. – [Ueber die Accentuation χερνίβος, χερνίβα spricht schon Ath. IX, 409 b, der sie verwirft.]
-
3 πρό-χοος
πρό-χοος, ἡ, zsgzgn πρόχους, wovon sich auch der dat. πρόχουσι nach der 3. Declination findet, Eur. Ion 435 (Herm. aber zieht πρόχοισι vor), Ar. Nubb. 273; acc. τὰς πρόχους, Xen. Cyr. 5, 2, 7, Ael. H. A. 5, 23; – Gefäß zum Ausgießen, Wasserkrug, Gießkanne, bes. woraus man Waschwasser auf die Hände der Gäste goß vor dem Essen; oft dei Hom. χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα καλῇ, χρυσείῃ, z. B. Od. 1, 136; Hes. Th. 785; auch die Weinkanne, aus welcher der Mundschenk in die Becher eingießt, 18, 397; εὐκροτήτου χαλκέας πρόχου, Soph. Ant. 426; χρυσέαις πρόχουσιν, Eur. Ion 435; Ar. Nubb. 273; folgde Dichter; ἐς λοιβὴν χέον εἶϑαρ χρυσείῃ προχόῳ, Antimach. bei Ath. XI, 468 a.
-
4 ἐπι-χέω
ἐπι-χέω (s. χέω), darauf-, darübergießen, χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε – νίψασϑαι, sie goß Wasser über die Hände zum Waschen, wie es immer vor der Mahlzeit geschieht, Od. 1, 136 u. öfter; χερσὶν ὕδωρ Il. 24, 303; φέρ' ἐπιχέω καὶ τὸ μέλι τουτί Ar. Pax 252; dazugießen, τῷ οἴνῳ τα καὶ ἐπιχέαντα Plat. Rep. III, 407 d. – Auch von nicht flüssigen Dingen, darauf-, dazuschütten, χυ τὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν Il. 23, 256, wie ἐπὶ σῆμ' ἔχεεν, einen Erdhügel aufschütten, 6, 419; eben so in tmesi, τοῖσι δ' ἐφ' ὕπνον ἔχευε 24, 445, Od. 2, 396, Schlaf über Einen ausgießen; ἀνέμων ἀϋτμένα 3, 289; Τρῶες δ' ἐπὶ δούρατ' ἔχευαν Il. 5, 618; ἐπίχει τῶν βλασφημιῶν, stoße Schmähreden aus, Luc. Iup. trag. 35; – pass., ἰχϑῠς νάπυϊ ἐπικεχυμένους, damit begossen, Luc. Asin. 47; – med., od. pass., darauf, darüber strömen, fließen, ἰλύος ἐπιχυ ϑείσης Xen. Oec. 17, 12; bes. übertr. von Menschen, zuströmen, Δαναοὶ δ' ἐπέχυντο νῆας ἀνὰ γλαφυράς Il. 16, 295. 15, 654; öfter Plut.; von Thieren, τοῖσι ἐναντίοισι ἐπιχυϑέντας μῠς ἀρουραίους Her. 2, 141; von der Rede, die sich über Etwas verbreitet, Plat. Polit. 302 c Legg. VII, 793 b; vgl. noch Pol. τοσούτων μοι πραγμάτων ἐπικεχυμένων 8, 11, 3; – aor. 604. – Eigtl. med., sich aufschütten, aufhäufen, πολλὴν δ' ἐπεχεύατο ὕλην, χύσιν – φύλλων Od. 5, 257. 487; auch mit entfernterer Beziehung auf das subj., ἐπεχεύατο πήχεε παιδί, umarmte ihren Sohn, Ap. Rh. 1, 268. – Auch = für sich eingießen lassen, um auf Jemandes Gesundheit zu trinken, ἄκρατόν τινος, Theocr. 2, 151. 14, 18; ohne des Demetrius Gesundheit trinken, Phylarch. bei Ath. VI, 261 b. So auch das act., Posidipp. 10 (XII, 168), Ναννοῦς καὶ Λύδης ἐπίχει δύο, schenk zwei Becher ein auf die Gesundheit der N. u. L, Vgl. ἐπίχυσις.
-
5 ἐπιχέω
ἐπιχέω, [tense] fut. -χέω, [ per.] 2sg. : [tense] aor. 1 ἐπέχεα; [dialect] Ep. [tense] aor. I ἐπέχευα, inf. ἐπιχεῦαι (v. infr.):—A pour over,χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε..νίψασθαι Od.1.136
, etc.; in full,χερσὶν ὕδωρ ἐπιχεῦαι Il.24.303
;χερσὶ δ' ἐφ' ὕδωρ χευάντων Od.4.213
, etc.; alsoοἴνῳ ἐπιχεῖν ὕδωρ X.Oec.17.9
.2 metaph.,τοῖσι δ' ἐφ' ὕπνον ἔχευε Il. 24.445
; ;ἀνέμων ἐπ' ἀϋτμένα χεῦε Od. 3.289
; θρῆνον pour a lament over one, Pi.I.8(7).64 (tm.);ὀδμήν A.R. 2.191
(tm.); βλασφημιῶν ἐ. (gen. partit.) Luc.JTr.35.3 of solids, heap up,θανόντι χυτὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν Od.3.258
, cf. Il.23.256 ;ἐπὶ σῆμ' ἔχεεν 6.419
:—[voice] Med.,ὕπερθ' ἐπὶ σῆμα χέεσθαι A.R.3.205
.II pour in,ἀπαντλοῦντα καὶ ἐ. Pl.R. 407d
;ἓν ἀγαθὸν ἐπιχέασα, τρί' ἐπαντλεῖ κακά Diph.107
codd. Stob.; fill a cup,Ναννοῦς καὶ Λύδης ἐπίχει δύο AP12.168
(Posidipp.).B [voice] Med., pour or throw over oneself,χύσιν δ' ἐπεχεύατο φύλλων Od.5.487
; ap. Orib.10.8.4 ; ἐπεχεύατο πήχεε παιδί she threw her arms round the boy, A.R. 1.268 ; but for himself,Od.
5.257.2 pour itself over, Q.S.14.604.II have poured out for one to drink, ἐ. ἄκρατόν τινος drink it to any one's health or honour, esp. of lovers' toasts, Theoc.14.18, cf. Antiph.81.2 codd.Ath.; ἔρωτος ἀκράτω (gen. partit.)ἐπεχεῖτο Theoc.2.152
; also simplyἐπιχεῖσθαί τινος Phylarch.31J.
C [voice] Pass., to be poured over,ἰλύος ἐπιχυθείσης X.Oec.17.12
: metaph.,τοῖς Ἑλληνικοῖς ὀνόμασι τῶν Ἰταλικῶν ἐπικεχυμένων Plu.Rom. 15
.2 metaph., of a crowd, stream on or in pursuit, ἐπέχυντο ([dialect] Ep. [tense] aor. 2 [voice] Pass.) Il.15.654 ;ἀνὰ νῆας 16.295
; so, come like a stream over,τοῖσι ἐναντίοισι ἐπιχυθέντας..μῦς ἀρουραίους Hdt.2.141
;τοσούτων μοι πραγμάτων ἐπικεχυμένων Theopomp.Hist.217c
.3 to be poured in as an addition, τοῦ νῦν ἐπικεχυμένου λόγου, of the discussion, that has now been started, Pl.Plt. 302c ;ὁ νυνδὴ λόγος ἡμῖν ἐπιχυθείς Id.Lg. 793b
. -
6 ἐπιχέω
ἐπι-χέω, darauf-, darübergießen, χέρνιβα δ' ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε νίψασϑαι, sie goß Wasser über die Hände zum Waschen, wie es immer vor der Mahlzeit geschieht; dazugießen. Auch von nicht flüssigen Dingen: darauf-, dazuschütten, χυ τὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν, wie ἐπὶ σῆμ' ἔχεεν, einen Erdhügel aufschütten; eben so in tmesi, τοῖσι δ' ἐφ' ὕπνον ἔχευε, Schlaf über einen ausgießen; ἐπίχει τῶν βλασφημιῶν, stoße Schmähreden aus; pass., ἰχϑῠς νάπυϊ ἐπικεχυμένους, damit begossen; darauf, darüber strömen, fließen; bes. übertr. von Menschen: zuströmen; von der Rede, die sich über etwas verbreitet; sich aufschütten, aufhäufen; auch mit entfernterer Beziehung auf das subj., ἐπεχεύατο πήχεε παιδί, umarmte ihren Sohn. Auch = für sich eingießen lassen, um auf j-s Gesundheit zu trinken; Ναννοῦς καὶ Λύδης ἐπίχει δύο, schenk zwei Becher ein auf die Gesundheit der N. u. L
См. также в других словарях:
χέρνιψ — ιβος, ἡ, Α 1. το νερό για να πλένουν τα χέρια πριν από το φαγητό (α. «χέρνιβα δ ἀμφίπολος προχόῳ ἐπέχευε φέρουσα... νίψασθαι», Ομ. Οδ. β. «τὸ δὲ κατὰ τῶν χειρῶν διδόμενον ὕδωρ χέρνιβα», Σχόλ. Ιλ.) 2. ιερό νερό για να πλένουν τα χέρια πριν από… … Dictionary of Greek